Ontwikkelingen - Overig

Minima- en armoedebeleid
Stimulanz voerde op ons verzoek een onderzoek uit naar de armoedeval: wanneer treedt armoedeval op en welke maatregelen zijn mogelijk om dit te voorkomen. Uit het onderzoek blijkt dat er sprake is van een terugval in besteedbaar inkomen wanneer inwoners gaan werken vanuit een uitkeringssituatie. De armoedeval treedt grotendeels op door landelijke regelingen (toeslagen, regeling kwijtschelding gemeentelijke belastingen). De ruimte om de armoedeval te voorkomen is daarom beperkt. We zijn van plan om de inkomensgrens voor individuele inkomenstoeslag te verhogen. Hiermee wordt in een deel van de situaties de terugval in besteedbaar inkomen (deels) gecompenseerd.

We zijn nu met de gemeenten binnen het Werkplein in overleg om te onderzoeken of en in hoeverre deze inkomensgrens aangepast kan worden. Doel is de werkzaamheden binnen het Werkplein uniform uit te voeren.

De Rekenkamer voert op dit moment een onderzoek uit naar het armoedebeleid en schuldhulpverlening. Deze rapportage is vertraagd. We verwachten het rapport nu in mei 2024. Eventuele aanbevelingen uit dit onderzoek en te nemen maatregelen daarop nemen we mee in de begroting 2025.

In april 2024 namen we de Voorzieningenwijzer in gebruik. Doelstelling hiervan is om het bereik van landelijke en lokale minima- en armoederegelingen te vergroten. Omdat er geen ervaringscijfers zijn van de effecten van de invoering van de Voorzieningenwijzer kunnen we de financiële gevolgen hiervan niet goed inschatten. In de begroting van het Werkplein en onze begroting hielden we voor 2024 en 2025 beperkt rekening met een toename van de uitgaven aan de lokale minimaregelingen. Eind 2024 is er meer inzicht in de werkelijke effecten. We verantwoorden deze bij de jaarrekening 2024.

Wet maatschappelijke ondersteuning
Het Wmo-loket Elz werkt continu aan het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening. Het aantal aanmeldingen neemt al jaren toe. We constateren ook dat de aanvragen steeds complexer worden en dat inwoners steeds vaker terugkomen met aanvullende vragen. Vanaf 2022 verzorgen de Wmo-consulenten ook de onderzoeken voor sociaal medische indicaties voor kinderopvang en vanaf 2023 zijn we lokaal ook verantwoordelijk voor de onderzoeken voor Beschermd Wonen. De aanvragen voor een persoonsgebonden budget vereisen inmiddels een goede vaardigheidstoets. Tot slot zetten we bij de nieuwe overeenkomst voor Begeleiding in op periodieke evaluatie van cliënt en ondersteuning.

Gemeenschappelijke Regeling Geweld in Afhankelijkheidsrelaties (GIA)
De kerntaak van GIA is om hulp en ondersteuning te bieden binnen gezinnen en huishoudens waar het niet veilig is. Er spelen vaak meerdere problemen bij de verschillende gezinsleden. De GIA verkent momenteel welke mogelijkheden er zijn om vanaf 2025 enkele structurele taken en activiteiten efficiënter te organiseren. De verwachting is dat dit in 2025 nog geen financiële besparing oplevert. Dit houdt in dat er door hogere personele kosten, energiekosten en indexering voor 2025 en volgende jaren structureel meer geld nodig is om het huidige niveau van het takenpakket GIA en het Meldpunt Crisiszorg te behouden. Als de hulp en ondersteuning van GIA wegvalt en er niet aan veiligheid wordt gewerkt, kunnen gevaarlijke of (soms) levensbedreigende situaties ontstaan.

Wat het bovenstaande financieel concreet betekent voor onze gemeentelijke bijdrage over 2025 is nu nog niet duidelijk. Eventuele extra kosten verwerken we bij de tweede bestuursrapportage 2024.

Samen Gezond Leven Etten-Leur (SGLE) en Integraal Zorgakkoord (IZA)
Op het gebied van preventie moet veel gebeuren in de komende jaren. Zowel zorgverzekeraars, VNG en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben uitgesproken dat er een verschuiving van zorg naar preventie moet gaan plaatsvinden: een verschuiving van focus op ziekte naar focus op gezondheid. In het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) is de vormgeving verder uitgewerkt. Het gezamenlijk doel is de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Als gemeente hebben we hier een belangrijke rol in. In Etten-Leur stelden we daarvoor het plan van aanpak Samen Gezond Leven Etten-Leur 2024-2026 op. We werken daarmee aan een gezonde samenleving in 2040. Daarnaast stelden we samen met de andere gemeenten uit West-Brabant, de zorgpartners en het zorgkantoor regioplannen voor het IZA op. We werken regionaal aan de uitvoering van deze regioplannen. Financiering van beide projecten vindt plaats via een Specifieke Uitkering tot en met 2026. Daarna is financiering onzeker. We hopen uiteraard op voortzetting van deze financiering en volgen nauwgezet de landelijke ontwikkelingen hierover. In 2024 evalueren we de effecten van onze preventieve activiteiten. Afhankelijk van de landelijke besluitvorming over de financiering komen we met voorstellen om de activiteiten op preventie en gezondheid voort te zetten.

Maatschappelijke accommodaties
De beleidsnota maatschappelijke accommodaties ligt ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad (gelijktijdig met de vaststelling van de kadernota 2025).

Vooruitlopend op de vaststelling van deze beleidsnota constateren we dat vier gebouwen niet meer voldoen aan de in de nota gestelde eisen. Bij deze accommodaties is geen sprake van multifunctioneel gebruik (lage bezetting) en het onderhoudsniveau voldoet niet aan de eisen. Wanneer we slimme verbindingen maken tussen verenigingen verwachten we met de (ver)nieuwbouw van twee accommodaties de verenigingen te voorzien van een geschikte accommodatie. Daarnaast constateren we een grote behoefte aan opslagcapaciteit bij verenigingen. Een aparte opslagplek lost dit probleem op.

In de nieuwe nota maatschappelijke accommodaties werken we ook het beleid uit voor het beheer van de accommodaties. De financiële gevolgen hiervan, inclusief het beheer van de musea, nemen we in deze nota op en verwerken we bij de tweede bestuursrapportage 2024.

Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming (0-100 jaar)
Landelijk is een toekomstscenario voor kind- en gezinsbescherming (0-100 jaar) opgesteld om de veiligheid in thuissituaties structureel te verbeteren. Dit scenario streeft naar een andere benadering van het bieden van hulp, ondersteuning en bescherming met een integrale mens- en gezinsaanpak. Lokale teams krijgen een centrale rol en krijgen bij complexe (veiligheids) vraagstukken ondersteuning van een Regionaal Veiligheidsteam. Dit team biedt gespecialiseerde expertise op het gebied van veiligheid. De Gemeenschappelijke Regeling Geweld in Afhankelijksrelaties stelde hiervoor een programmaplan op. We moeten zelf investeren om de zogenaamde sterke lokale teams in te richten. Deze opgave werken we in de tweede helft van 2024 verder uit. We verwachten dat dit een aanzienlijke investering van ons vraagt. Eventuele extra (personeels)kosten  nemen we op bij de eerste bestuursrapportage 2025.