Voorwoord

Ambitieus en behoedzaam
We zijn halverwege onze bestuursperiode en kijken vooruit naar de komende jaren. We hebben inmiddels zaken afgerond en veel in de steigers staan. Vorig jaar besteedden we veel aandacht aan het betrekken van inwoners, ondernemers en andere partners bij het opstellen van visies en uitwerking van beleid. Dit deden we in samenwerking en afstemming met de gemeenteraad. Daarnaast hebben we onze ambities die voor een verdere toekomst belangrijk zijn, in voorbereiding genomen. Om voldoende woningen te garanderen, de verkeersafwikkeling te verbeteren en om onze voorzieningen op niveau te houden, besloten we met elkaar om dit fasegewijs op te pakken. Deze kadernota kent geen nieuw beleid dat afwijkt van de afspraken in het Raadsprogramma 2022-2026. Ontwikkelingen die op ons afkomen en plannen die we in voorbereiding hebben, verwerkten we nog niet financieel in de kadernota.  

Vooruitblik op basis van voorjaarsnota kabinet zorgelijk
We staan inmiddels in de startblokken voor de uitvoering van onze plannen. Echter, onze financiële positie is onzeker. Het zogenaamde ‘ravijnjaar’ in 2026 heeft ook negatieve gevolgen voor de jaren daarna. Dat is al duidelijk te zien in de financiële startpositie van de kadernota. De voorjaarsnota van het kabinet hebben we nog niet verwerkt. Dat doen we als we alle details hebben via de zogenaamde meicirculaire. Een eerste vingeroefening op basis van de voorjaarsnota laat tekorten zien. Ook voor het jaar 2025. Het doel van het college is om voor 2025 een sluitende begroting te presenteren. Voor 2026 en verder lopen de tekorten verder op. Het Rijk kort in totaal € 2,3 miljard op het gemeentefonds. Om deze tekorten te dekken moeten we kritisch naar de inkomsten en uitgaven kijken. Later in het jaar wordt duidelijk wat het nieuwe kabinet voor gemeenten gaat betekenen. 

Behoedzaamheid gevraagd
We hebben dus te maken met onzekerheden. We moeten nu uitgaan van de cijfers zoals ze er op dit moment uitzien en van de vooraankondiging van de voorjaarsnota. Dat vraagt om behoedzaamheid. Het is belangrijk dat we gedegen financieel beleid blijven voeren, om een gezonde spaarpot te houden en ons bewust te zijn van risico’s die op ons afkomen. Dat vraagt ook iets van ons allen in de aanloop naar het samenstellen van de begroting van 2025 en verder. Echter stoppen met investeren is wat het college betreft niet verstandig. We hebben vorig jaar om die reden in onze begroting een bedrag van € 3 miljoen opgenomen voor uitvoering nieuw beleid binnen het raadsprogramma en voor het opvangen van tegenvallers. 

Geen noodrem, blijven investeren, waakzaam blijven
In de eerste bestuursrapportage leest u welke acties uit het college-uitvoeringsprogramma we hebben afgerond en welke acties in de steigers staan. Dat is een mooi resultaat tot nu toe. Het komende half jaar komen we nog met enkele beleidsstukken naar de gemeenteraad waar geld voor nodig is, zoals bijvoorbeeld de nota maatschappelijke accommodaties. In de kadernota staan ook enkele ontwikkelingen beschreven die financiële gevolgen hebben. Die zijn zoals eerder aangegeven, nog niet verwerkt. En we hebben nog ambities en investeringen op de lange termijn waar we rekening mee moeten houden. De VNG vraagt gemeenten om zichtbaar te maken welke gevolgen het heeft als er steeds meer aan de financiële basis van gemeenten getornd wordt door het Rijk. De VNG roept op om met name kritisch te kijken naar taken die de afgelopen jaren naar ons toe zijn gekomen. Zonder voldoende middelen kunnen we die niet uitvoeren zoals we dat zouden willen. Maar ook het uit- of afstellen van lange termijn investeringen en dus bijstellen van onze ambities, moeten we onder de loep nemen. We willen niet aan de noodrem trekken, maar wel waakzaam blijven. We willen blijven investeren in onze gemeente en gemeenschap. 

Gedachtewisseling over gevolgen en maatregelen bij de begroting
Het college wil graag met de gemeenteraad bij de behandeling van de begroting 2025 van gedachten wisselen over uitgangspunten en mogelijke maatregelen om te komen tot een structureel sluitende begroting. Het college bereidt daarom vanaf september voor de drie domeinen (het fysieke en sociale domein en dienstverlening/bedrijfsvoering) maatregelen voor. Bij de begrotingsbehandeling delen we een eerste beeld van de uitkomsten. Bij de kadernota 2026 kunnen we dan besluiten hierover nemen, mocht er geen dekking komen vanuit het Rijk.

Hogere bijdrage van inwoners
Bij de jaarlijkse benchmark van gemeenten, een vergelijking onderling, bleek dat er in Etten-Leur nog ruimte zit bij de heffing van de onroerendezaakbelasting (OZB). En dat voor een gemeente met een hoog voorzieningenniveau. Gezien de financiële situatie stelt het college voor de OZB in 2025 extra te verhogen met 5%. We weten dat dit geen populaire maatregel is. Maar gezien de kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen in onze gemeente, vinden we dit een verantwoord voorstel. Daarmee vangen we overigens slechts een deel van het te verwachten tekort op.

Goed voor de toekomst van Etten-Leur zorgen
Het college is en blijft gemotiveerd om goed voor de toekomst van Etten-Leur te zorgen. Daar voelen we ons verantwoordelijk voor. Daarom zoeken we met deze kadernota naar een goede balans. Onze ambities uit het raadsprogramma uitvoeren en tegelijkertijd behoedzaam sturen om te anticiperen op wat de toekomstige financiële situatie op de lange termijn voor ons betekent. Bij de begroting hopen we ook meer duidelijkheid te hebben over de afspraken met het nieuwe kabinet en dus over onze financiële positie vanaf 2025. We gaan ervoor om ons raadsprogramma en de acties die we hebben afgesproken in het college-uitvoeringsprogramma, te realiseren. Indien nodig passen we onze plannen zodanig aan dat het gemeentebestuur in de volgende raadsperiode door kan gaan met de plannen die we nu in de steigers zetten. Met de lange termijn investeringen waar we nu de voorbereidingen voor treffen. We werken hard aan een goede basis voor de toekomst van Etten-Leur. Ambitieus en behoedzaam.

Het college van burgemeester en wethouders